Pierwsze wzmianki o Gdańsku pochodzą z roku 997, kiedy przybył tu św. Wojciech, podróżujący z misją do Prus. W pochodzącym z roku 1000 Żywocie Świętego Wojciecha zapisano nazwę „urbs Gyddanyzc”. Słowo „urbs” oznacza miasto, a łaciński sposób zapisu nazwy Gdańsk wskazuje na to, że miała ona wówczas brzmienie słowiańskie, o czym świadczy charakterystyczna końcówka –sk (zapisana jako –zc). Szukając jednak znaczenia nazwy Gdańsk, trzeba sięgnąć do źródłosłowu pruskiego, czyli do mowy, którą posługiwał się lud Bałtów zamieszkujących tereny po drugiej stronie Wisły. W tym języku słowa o podobnie brzmiącym rdzeniu oznaczały ‘teren podmokły’, ‘mokradło’. Wszystko wydaje się więc zgadzać Gdańsk rzeczywiście znajduje się na podmokłym terenie, który przed zastosowaniem licznych zabiegów melioracyjnych musiał przypominać trzęsawisko. Jest jednak także inne wytłumaczenie nazwy Gdańsk, a właściwie nie tyle inne, co mniej bezpośrednie. Najprawdopodobniej bowiem pruskie słowo z rdzeniem ‘gd’ (dziś nieznane) było wcześniejszą nazwą Motławy. I dopiero od rzeki przeszło na osadę znajdującą się nad jej brzegiem.
W nazwie Gdańsk można zatem widzieć i miasto, i rzekę. Ma to swoje głębokie uzasadnienie, nie tylko w źródłosłowie nazwy, ale też w powiązaniu niemal całej historii miasta z rzeką. Rozwój grodu, dobrobyt, praca i życie wielu pokoleń ludzi, ale też klęski żywiołowe i odbudowa ze zniszczeń oraz kataklizmów to wspólne dziedzictwo dwóch żywiołów natury, reprezentowanej przez rzekę, i kultury, przyniesionej i rozwijanej tu przez ludzi. Gdańsk rozkwitał dzięki swojemu dogodnemu położeniu nad rzeką tuż u ujścia do Bałtyku i umiejętnościom przybyłych tu ludzi, którzy potrafili wykorzystać warunki naturalne do celów gospodarczych.
Przez ponad 1000 lat historii Gdańska wszystko w nim podlegało ciągłej zmianie. Począwszy od ukształtowania terenu, przeobrażonego z mokradeł w miejsce, na którym stanęły murowane kamienice, dźwigi portowe i okazałe świątynie, a skończywszy na przynależności państwowej, która zmieniała się kilkanaście razy: Królestwo Polskie, Księstwo Pomorskie, Księstwo Krakowskie, państwo zakonu krzyżackiego, powtórnie Królestwo Polskie, Rzeczpospolita Obojga Narodów, Królestwo Prus, Wolne Miasto Gdańsk (pod kuratelą Cesarstwa Francuskiego), ponownie Królestwo Prus, Cesarstwo Niemieckie, Rzesza Niemiecka (zwana Republiką Weimarską), ponownie Wolne Miasto Gdańsk (tym razem pod kuratelą Ligi Narodów), III Rzesza, Polska Rzeczpospolita Ludowa i Rzeczpospolita Polska!
Jakże ważne musiało być to miejsce na mapie, skoro tak często było źródłem sporów. O Gdańsk toczyli boje Pomorzanie z Piastami, Piastowie z Brandenburczykami, Brandenburczycy z Krzyżakami, Krzyżacy z gdańszczanami i Królestwem Polskim, gdańszczanie i Królestwo Polskie ze Szwedami, gdańszczanie jako zwolennicy Stanisława Leszczyńskiego z Rosją, która była mu przeciwna, gdańszczanie z Prusami, Prusy z Francją, Polska z hitlerowskimi Niemcami i hitlerowskie Niemcy ze Związkiem Radzieckim.
Ale z drugiej strony jakże musiało to być znakomite i przyciągające miejsce, skoro żyli tu i budowali świetność miasta reprezentanci tak wielu narodowości. We wczesnym średniowieczu dominowała tu ludność miejscowa. U schyłku średniowiecza odnotowano napływ ludności niemieckiej ale trzeba wiedzieć, że nie oznacza to jednorodnej grupy. Na „Niemców” składali się bowiem przybysze pochodzący między innymi z: Dolnej Saksonii, Westfalii, Nadrenii, Niderlandów (czyli Dolnych Niemiec), Pomorza, Meklemburgii, Holsztyna, Szlezwiku (czyli z wybrzeża Morza Bałtyckiego), Turyngii, Hesji, Nassau (czyli Górnych Niemiec), oraz ze Śląska, Czech, Moraw i Brandenburgii. W Gdańsku mieszkali też Duńczycy, Szwedzi, Anglicy i wiele innych nacji.
Gdańsk przeżywał zarówno okresy dramatyczne, jak i wzniosłe. Do tych najbardziej ponurych należy rzeź gdańska z roku 1308, kiedy Krzyżacy wymordowali polskich rycerzy i załogę grodu, wypędzili mieszczan, a miasto spalili. Albo okres II wojny światowej, który doprowadził do zniszczenia 90% zabytkowej zabudowy, gehenny ludności i niemal całkowitej zmiany demografii miasta. Do wzniosłych okresów można zaliczyć dwa wieki (XVI i XVII) prosperity i względnego pokoju, kiedy Gdańsk stał się najbogatszym miastem Rzeczypospolitej. Albo zryw Solidarności w roku 1980, który w rezultacie doprowadził do upadku komunizmu w Polsce.
Motława, której pierwotne miano nosiło w sobie zalążek nazwy Gdańsk, była świadkiem tych wszystkich wydarzeń. Od początku znajdowała się w centrum życia gospodarczego. Obudowana spichlerzami, stoczniami, warsztatami, bramami i kamienicami, spięta licznymi mostami, wielokrotnie przekopywana i udrażniana w różnych kierunkach, była ośrodkiem wszelkiego ruchu, który odbywał się w Gdańsku. A ruch to życie. Tak było dawniej i tak jest dziś kiedy tłumy gości przyjeżdżają do miasta, czy to w okresie Jarmarku świętego Dominika, czy w każdym innym czasie, i udają się nad Motławę, gdzie bije serce Gdańska.
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.
Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.
Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.
Ta strona korzysta z Google Analytics do gromadzenia anonimowych informacji, takich jak liczba odwiedzających i najpopularniejsze podstrony witryny.
Włączenie tego ciasteczka pomaga nam ulepszyć naszą stronę internetową.
Najpierw włącz ściśle niezbędne ciasteczka, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje!
Więcej informacji o naszej Polityce ciasteczek
